Op zaterdag 11 mei 1940 trokken Duitse troepen zonder een schot te hebben gelost Leeuwarden binnen. Zondag 15 april 1945 reden de Canadese bevrijders de Friese hoofdstad binnen en ook toen werd er geen schot gelost. Daartussen liggen vijf bezettingsjaren die het karakter van Leeuwarden blijvend hebben veranderd. Meer dan vijfhonderd joodse Leeuwarders werden verjaagd en vermoord, de oude binnenstad was haar joodse hart kwijt.
Leeuwarden was van militair strategische betekenis vanwege het Duitse militaire vliegveld, de Fliegerhorst. De vliegbasis is meerdere malen bestookt; driemaal kwamen de bommen niet op de Fliegerhorst terecht maar in de stad. Leeuwarden vervulde als hoofdstad van Friesland een centrale rol in het Friese verzet. Hoogtepunt van het gezamenlijke Friese verzet was de bevrijding van 51 verzetsmensen uit de Leeuwarder gevangenis op 8 december 1944.
